อาสาฟื้นฟูแหล่งอาหารช้างป่า เรียนรู้การทำผีบุ้งเต้า จ.เลย

กิจกรรมนี้จัดขึ้นเพื่อสร้างแหล่งอาหารให้ช้างป่า เรียนรู้ และ ป้องกัน นอกจากนี้ ยังสนับสนุนชุมชน และ ชาวบ้านให้มีรายได้ ทำให้ไม่้ต้องเข้าไปใช้ทรัพยากรจากป่าเกินความจำเป็น

โครงการฟื้นฟูอาหารช้างป่าภูหลวง ฯ

“โครงการฟื้นฟูอาหารช้างป่าภูหลวง อันเนื่องมาจากพระราชดำริ เกิดขึ้นเมื่อปี 2543 สืบเนื่องจากสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ในพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช เสด็จมาประทับแรม ทรงทราบปัญหาช้างป่าออกไปรบกวนพื้นที่ทำกินของชาวบ้าน พระองค์ทรงเป็นห่วงทั้งช้างทั้งคน จึงมีพระราชเสาวนีย์ให้กรมป่าไม้ในสมัยนั้น ปลูกพืชอาหารช้าง เพื่อดึงช้างกลับคืนสู่ป่า หน้าที่ของโครงการคือสร้างแหล่งน้ำ แหล่งอาหาร สร้างโป่งเพราะในธรรมชาติมีไม่เพียงพอ ”

เสริมโป่งร้าง สร้างโป่งเทียม
ช้างเป็นมังสวิรัติร้อยเปอร์เซ็นต์ จึงจำเป็นต้องหาแร่ธาตุตามโป่งดินเป็นอาหารเสริม เช่นเดียวกับเก้ง กวาง หมี เสือปลา เสือโคร่งและสัตว์ป่าอีกหลายชนิด เมื่อแร่ธาตุจืดจาง จะถูกทอดทิ้งเพื่อไปหาแหล่งอาหารใหม่ ทางโครงการจะเข้าไปเติมความสมบูรณ์ให้โป่งร้างเหล่านั้น ด้วยเกลือและแร่ธาตุที่ใช้เลี้ยงสัตว์ ลักษณะเป็นก้อนกลม ๆ โป่งเทียมที่สร้างขึ้นใหม่ก็ใช้วัตถุดิบสองอย่างนี้เช่นเดียวกัน

รั้วรังผึ้ง
“เป็นงานวิจัยจากสถานีวิจัยสัตว์ป่าภูหลวง ได้ดำเนินการสามแปลงตัวอย่าง ชาวบ้านคนไหนสนใจเราก็จะไปติดตั้งทำรั้ว เราอยากให้เค้าพึ่งพาตัวเองโดยไม่ต้องรอเจ้าหน้าที่ ยิ่งช่วงฤดูเก็บเกี่ยว ช่วงดึก ๆ จะได้รับแจ้งจากชาวบ้าน หัวหน้าไปไล่ช้างหน่อย เจ้าหน้าที่เราก็ไม่ได้หลับได้นอน”

รั้วรังผึ้งเป็นการนำรังผึ้งที่เลี้ยงในกล่องไม้ ไปแขวนไว้รอบ ๆ บริเวณพื้นที่การเกษตร โดยผูกโยงเว้นระยะห่าง ๆ กัน เมื่อช้างเดินมาชนเชือก แรงสั่นสะเทือนจะไปปลุกให้ผึ้งแตกรังตามสัญชาตญาณ ยังมีงานวิจัยอีกว่า เสียงกระพือปีกของผึ้งจำนวนมหาศาล จะทำให้ช้างแสบแก้วหู สังเกตุได้จากต้นไม้ต้นไหนมีรังผึ้งช้างจะไม่เข้า
“จุดอ่อนของช้างอยู่ที่ดวงตาและงวง เวลาเค้าโดนเค้าก็จะถอย ผึ้งไม่ทำอันตรายช้างจนถึงชีวิต สามแปลงตัวอย่างได้ผลร้อยเปอร์เซ็นต์ มีแนวโน้มว่าจะมีชาวบ้านเข้ามาร่วมโครงการมากขึ้น เมื่อหมดฤดูเก็บเกี่ยว รังผึ้งจะถูกนำไปเลี้ยงเพื่อเก็บน้ำหวานไปขาย สร้างรายได้อีกทาง”

ผีบุ้งเต้า เป็นผีแนวใหม่ที่เกิดจากการผสมผสานงานประเพณีดั้งเดิม กับไอเดียสร้างสรรค์จนเกิดเป็นศิลปะอีกชิ้นหนึ่งของเมืองเลย ต้นกำเนิดผีบุ้งเต้าเกิดจากประเพณีถวายลูกน้ำเต้าและตุงไหมพรมแด่พระพุทธรูปองค์ใหญ่บนยอดภูเรือ จัดเป็นประจำทุกปี ในวันที่ 15 เมษายน ในปี 2561 ได้มีการริเริ่มนำเอาลูกน้ำเต้ามาผ่าแล้ววาดลวดลายทำเป็นหน้ากาก คล้ายกับผีตาโขน ให้คนใส่แล้วแห่ลูกน้ำเต้าเล็กกับตุงไหมพรมขึ้นถวาย

ตารางกิจกรรม

14 มิย
20.30 ออกเดินทางจาก ปตท สนามเป้า
จุดรับที่ 2
21.10 ตรงข้ามโรงกษาม

15 มิย
9.00 ถึงเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าภูหลวง
ฟังบรรยายแนวคิดเรื่องการนำช้างป่ากลับสู่ธรรมชาติ
และ ดูรั้วรังผึ้งที่ใช้กันช้างแทนรั้วไฟฟ้า
จากนั้นเริ่มกิจกรรม ปลูกป่า และ ทำโป่งเทียม
ทานอาหารเที่ยงที่เราเตรียมให้
13.00 ออกจากภูหลวง แวะชมธรรมชาติที่อช ภูเรือ
18. เข้าที่พัก ที่ไฮตากแลนเป็น ห้องพักปรับอากาศนอนห้องละ 2-3 คน

16 มิย
ทานอาหารเช้า ณ ที่พัก
ทำกิจกรรม เรียนรู้วัฒนธรรมผีบุ้งเต้า และ ฝึกทำ
โดยเป็นการสนับสนุนเศรษฐกิจชุมชน เพื่อการพัฒนาที่ยั้งยืน

** กิจกรรมเปลี่ยนแปลงได้ตามความเหมาะสม ***
*** นำถุงมือชุดลุยๆไปด้วย **