สุขแท้กลางใจเรา

คำนำโดย พระไพศาล วิสาโล
จัดพิมพ์โดย เครือข่ายพุทธิกา
พิมพ์ครั้งที่ ๑ ๒๕๕๓

คำปรารภ
ใคร ๆ ก็อยากได้สิ่งดี ๆ หรืออยากเห็นสิ่งดี ๆ เกิดขึ้นกับตน เช่น ทรัพย์สินเงินทอง คำสรรเสริญ เกียรติยศ บริษัทบริวาร เพราะคิดว่าถ้าได้มาแล้วจะทำให้ชีวิตมีความสุข แต่ในความเป็นจริงไม่มีใครสามารถควบคุมบังคับให้เกิดสิ่งดี ๆ แก่ตนได้ตลอดเวลา บ่อยครั้งเราต้องพบกับความไม่สมหวังหรือความผันผวนปรวนแปรในชีวิต  แต่นั่นไม่ได้หมายความว่าเราจะต้องลงเอยด้วยความทุกข์

เราไม่มีอำนาจกำหนดให้มีสิ่งดี ๆ เกิดขึ้นกับเราได้ก็จริง  แต่เราสามารถเลือกได้ว่าจะยอมให้เหตุการณ์ต่าง ๆ มีอิทธิพลต่อจิตใจของเราอย่างไร  เพราะถึงที่สุดแล้วสุขหรือทุกข์ไม่ได้ขึ้นอยู่กับว่ามีอะไรเกิดขึ้นกับเรา  แต่อยู่ที่ว่าเราจะมองหรือรู้สึกกับมันอย่างไรต่างหาก คนที่ได้โชคลาภมหาศาล แต่หากวางใจไม่เป็น ก็เป็นทุกข์ได้ และหากไม่รู้จักเกี่ยวข้องกับมันอย่างถูกต้อง  มันก็สามารถบั่นทอนชีวิตของเขาได้ คนที่ชีวิตตกต่ำลงหลังจากที่ได้มรดกก้อนโตหรือถูกรางวัลที่ ๑นั้น มีให้เห็นอยู่เนือง ๆ

สุขที่แท้นั้นอยู่ที่ใจ ใจที่มี ปัญญาเข้าใจความจริงของชีวิตและโลก ย่อมไม่กระเพื่อมหวั่นไหวไปกับความผันผวนรอบตัว แม้เหตุร้ายจะส่งผลกระทบถึง ทรัพย์สินเงินทอง ผู้คนที่ใกล้ชิด หรือร่างกายของเรา แต่ก็ไม่สามารถกระแทกไปถึงใจเราได้ ตรงกันข้ามปัญญาจะช่วยให้เราสามารถ เปลี่ยนร้ายให้กลายเป็นดี  หรือใช้ประโยชน์จากสิ่งต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นได้

สุขแท้นั้นเกิดจากปัญญา และเมื่อมีปัญญาจะพบว่า การแบ่งปันและการช่วยเหลือเกื้อกูลเพื่อนมนุษย์นั้นเป็นการสร้างสุขทั้งแก่ผู้อื่นและแก่ตนเอง  ยิ่งให้ก็ยิ่งสุข ในทางตรงข้าม ยิ่งเอาก็ยิ่งทุกข์ การเห็นความจริงดังกล่าวจะช่วยให้ผู้คนเห็นแก่ตัวน้อยลง  และเอื้ออาทรต่อผู้อื่นมากขึ้น ไม่ต้องสงสัยเลยว่าโลกนี้จะน่าอยู่เพียงใดหากปัญญาดังกล่าวเกิดขึ้นกับผู้คน

ข้อคิดและประสบการณ์จาก ๓๘ ท่านในหนังสือเล่มนี้ชี้ให้เห็นอย่างชัดเจนว่าความสุขนั้นมิใช่เรื่องไกลตัว และไม่จำเป็นต้องแสวงหาจากที่ใด หากสามารถพบได้ที่กลางใจเรา ไม่ว่าจะอยู่ในสถานการณ์แวดล้อมอย่างใด เราก็สามารถพบสุขได้ทุกที่ หลายท่านต้องประสบกับความสูญเสียและถูกโรคภัยคุกคาม แต่ก็สามารถอยู่อย่างมีความสุขได้ เพราะได้ยกใจให้อยู่เหนือเหตุร้ายเหล่านั้น หลายท่านมีความสุขกับการอุทิศตนเพื่อผู้อื่น หรือได้สร้างสรรค์ผลงานอันมีคุณค่า  เรื่องราวของท่านเหล่านี้จึงเป็นทั้งแรงบันดาลใจและแบบอย่างแห่งการดำเนินชีวิตที่สร้างสรรค์ อันเป็นผลจากปัญญาที่หล่อเลี้ยงกรุณาให้เบ่งบานในใจ

หนังสือเล่มนี้เป็นส่วนหนึ่งของโครงการ “สุขแท้ด้วยปัญญา” ซึ่งเครือข่ายพุทธิกาได้จัดทำขึ้นเป็นปีที่สองร่วมกับกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) โดยมีกิจกรรมหลักได้แก่การสนับสนุนโครงการที่ส่งเสริมทัศนคติ ๔ ประการ คือ การนึกถึงตนเองมากกว่าผู้อื่น การเข้าถึงความสุขที่ไม่อิงวัตถุ การพึ่งความเพียรของตน และการคิดอย่างมีเหตุผลและเป็นประโยชน์เกื้อกูล
นอกจากประโยชน์ที่จะเกิดขึ้นแก่ผู้ร่วมโครงการแล้ว ผลได้ที่สำคัญอีกประการหนึ่งคือการพัฒนาองค์ความรู้เกี่ยวกับกระบวนการเรียน รู้เพื่อการเปลี่ยนแปลงตนเอง  ซึ่งเชื่อว่าจะเป็นประโยชน์แก่วงการศึกษาและแวดวงการอบรมอีกด้วย

โครงการสุขแท้ด้วยปัญญาขอขอบคุณทุกท่านที่อนุญาตให้นำข้อเขียนหรือประสบการณ์
ของท่านมาตีพิมพ์หรือถ่ายทอดลงในหนังสือเล่มนี้ เชื่อแน่ว่าผู้ใดที่ได้อ่านหนังสือเล่มนี้จะเห็นแนวทางในการค้นพบความสุข ซึ่งมีอยู่แล้วในใจของตน

พระไพศาล วิสาโล